Mueller Science

Figure 31: Charles du Fresne, sieur Du Cange:

Glossarium Ad Scriptores Mediae et Infimae Latinitatis. Paris 1678; erweitert Frankfurt am Main 1710;

Glossarium Mediae et Infimae Latinitatis. 1842;

Neuausgabe 1883-87; mod- 1885

(Jim Niessen of Rutgers University Libraries writes: This multi-volume dictionary is based on the original edition published by Du Cange in 1678. While it is wider ranging than most, it is largely outdated. Explanations of terms are provided in seventeenth-century Latin.
Similar Stanford University/ Sulair: Du Cange is out-dated; explanations, not translations, are given in 17th-century Latin, and often unsatisfactory editions are used.)

http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/ducange.html

http://standish.stanford.edu/bin/search/advanced/process?clauseMapped(catKey)=612209&sort=title

http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/f/4/b/metadata-01-0000493.tkl#

Ã MODAMEN, MODANUM, Modus, exemplar;

nostris Modéle.

Statuta Montis Regal. pag. 270:

Et etiam teneatur quilibet venditor solarum, habere solas ad Modamen Communis quod est signatum in lapide cisternae. Et quicunque vendiderit, seu penes ne habuerit solas venales in minori Modano seu modanis Communis, signato vel signatis in lapide praedicto, etc.

Occurrit rursus Modanum infra.

„ MODEKINUS, Modius, mensura frumentaria.

Chartul. Mont. S. Mart. part. 4. fol. 96. r°:

Ernoul de Erweteghiem trois Modekins de blet et quatre capons de se masure à Erweteghiem.

Vide supra Mitadencus.

MODELA, Modus,

unde nostri Modéle, pro exemplari.

Fulbertus Carnotensis in Carminib. pag. 182 <1028>:

Est tamen observanda diuturnà Modela diaetae.

Libra cibi solidi, simplex emina Falerni.

Ubi quidam reponunt medela.

„ MODELLUM, Gruis tractoriae species.

Tract. Ms. de Re milit. et mach. bellic. cap. 76

<= Tractatus Pauli Sanctini Ducensis (wahrscheinlich ein Italiener aus Duccio mit bürgerlichem Namen Paolo Santino; in französischen Quellen auch: Paul Savenitus) de re militari et machinis bellicis, circa 1330 vel 1340>:

Bancacium sive Modellum duplicatum alias grossum quatuor rotellarum, habens varochium cum perticis volgentibus ac trahentibus funem sive canapem cum colona altius levata, est apprime utite ad opus lignamina, lapides, saxa et omnia alia necessaria causa casamenta aedificandi.

Quod ex trabibus compingebatur, sie nuncupatum: nam

„ 1. MODELLUS, Trabs,

in eodem Tract. cap. 135:

Machina ista cum ariete intus, proprium ejus nomen est testudo ... Ista machina est composita lignaribus trabunculis et Modellis et aliquando tetigitur corio bubalino.

Ã 2. MODELLUS,

Lagena, Gall. Bouteille, vel quodvis aliud vas in quod vinum infunditur.

Usus et Consuet. Monast. S. Germani Paris. inter Probat. Hist. ejusd. pag. 135:

Primo versu dicto lectionis quidam juvenis pulsabit uno ictu campanam quae pendet super petram eleemosynae, et tunc surgent quatuor aut quinque vel plures, et accipiunt Modellos vitreos, non argenteos et implebunt eos vino.

Vide Modiolus 2 [Mensura liquidorum].

Ã MODILIA, Melodia, Modulatio.

Exposit. brevis antiq. Liturg. Gallic. apud Marten. Tom. 5. Anecd. Col. 95:

Spiritalibus vocibus praeclara Christi magnalia dulii Modilia consueverunt psallet Ecclesia.

Ã MODULA, si vera lectio est, Quercus.

Leges Rotharis apud Murator tom. 1. part. 2. pag. 40:

Si quis roborem, aut cerrum, seu quercum, quod est Modula, iscol, aut glandem, quod est saia inter agrum alienum, aut inter culturam, vel clausuram, in cujus vicino inciderit componat, pro arbore tremisses duos.

Ubi Codex Mutin. habet, Modolaisclo ; Estensis vero, Modulahisclo.

Vide Laiscum.

„ MODULATOR, Consors, qui alteri accinit;

unde vox. Charta ann. 1382. tom. 3. Cod. Ital. diplom. col. 1572:

Poscit in dictis logiis et gettis ludere vel tenere ludum … ad poenam librarum viginti quinque denariorum Pisanorum pro qualibet vice, et a suis Modulatoribus auferendis.

Vide supra Accessor.

MODULISARE, Musicis modulis cantare.

Gaufredus Vosiensis cap. 59:

Responsorium Canonici incipiunt, versumque sequentem quibus voluerint melodiis musicis explent: Alleluia ... Monachi Modulisant.

Ã MODULUM, Idem quod Modolon, Congeries garbarum, Gall. Plongeon, quod inverso capite garbae simul colligantur.

Charta ann. 1330. in Tabular. S. Victoris Massil.:

Decimam praestent de omnibus Modulis xiii.

Consuetud. Brageriac. art. 93:

Item si quis furatus fuerit munimina aratrorum in campis aut perforatus fuerit Modula sive columnas bladorum de campis, et de dicto blado furatus fuerit, etc.

Versio Gallica:

Tout homme qui aura derobé des instrumens aratoires aux champs ou percé les Gerbiers ou Plongeons de bled des champs, etc.

Vide Molonus et Medella 1.

Ã 1. MODULUS, Moles, species aggeris, Gallice Môle, jettée.

Bartholomaei Scribae Annal. Genuens. ad ann. 1227. apud Murator. tom. 6. col. 448:

Dominus vero Lazarius ex decreto consilii fossata ipsius civitatis explanari fecit ... et Modulum destrui, ut occursionem portus non possent ulterius subire.

Jacobi Auriae Annal. Genuens. ad ann. 1284. ibid. col. 586:

Quod prope portum Januae venirent in tantum, quod supra Modulum projicerent lapides taliter faxiatos.

Vide Moles.

Ã 2. MODULUS, Cantus rythmicus.

Vide Modus.

Ã 3. MODULUS, Modus agri.

Vita MS. S. Winwaloei:

Fundum quendami reperiens non parvum, sed quasi unius plebis Modulum silvis dumisque undique circumseptum.

4. MODULUS, Mensura struis ligni, Gallis, Moule de bois.

Charta Philippi Pulcri Regis ann. 1309. in 9. Regesto ejusdem Regis Oh. 79. ex Tabul. Reg.:

Centum quadraginta quadrigatas bosci ad ardendumn, qualibet quadrigata 4. Modulos tantum continente, etc.

Eadem habentur in Charta alia Caroli IV. Reg. ann. 1322. tom. 7. Spicil. Acher. Pag. 241:

1. MODUS, Cantus rythmicus. Onomasticum: Modus, metron, tropos.

Sueno in Hist. Danica cap. 1:

A quo primum Modis Isladensibus Skioldauger sunt Reges nuncupati.

Id est, in rythmis, carminibus, sive cantilenis antiquis, quibus Islandi fortia heroum facta ad lyram in conviviis decantare solebant.

Ita Stephanius Suenonis Editor.

MODULUS, Eadem notione. Vetus Vocabul.: Modulus, Tropus, Cantus. Gloss. Lat. Graec.: Modulus, meoldema.

Apud Auctorem Mamotrecti ad libr. Judith. cap. 16:

Modulus dicitur cantus qui precinitur in principio Missae, vel Horarum, et dicitur etiam Tropus.